Inleiding
Heel wat mensen staan niet stil bij hun bloeddrukcijfers… en maar goed ook. In normale omstandigheden is het ook niet echt nodig om je daar zorgen over te maken of daar dagdagelijks mee bezig te zijn. Wel is het belangrijk om toch meerdere keren per jaar je bloeddruk te meten of te laten meten. Ik hoor je al denken “Waarom?” Wel dat is vrij eenvoudig: slechts een derde van de volwassen mensen met een hoge bloeddruk is hiervan op de hoogte. Dit betekent dat 2/3 zich niet bewust is van een tikkende tijdbom: een hoge bloeddruk kan immers bloedvaten beschadigen waardoor ze dikker worden en verstijven, wat dan weer impact heeft op het hart, de hersenen en de nieren.
Zeker als hypertensie (een hoge bloeddruk) in je familie voorkomt is het geen overbodige luxe om thuis je eigen bloeddruk te controleren.
Wat is de bloeddruk?
De bloeddruk is de druk die het bloed uitoefent op de slagaderwanden terwijl het er doorheen stroomt. Deze druk wordt gemeten door middel van een pneumatische manchet rond de bovenarm dat geleidelijk aan leegloopt. De bloeddruk kan worden afgenomen door een arts of door de patiënt zelf.
De bloeddruk wordt gemeten in millimeter kwik (mmHg) en wordt uitgedrukt in twee cijfers:
- de maximale druk die door het bloed op de vaatwand wordt uitgeoefend, wanneer het bloed tijdens het samentrekken uit de linker hartkamer wordt uitgestoten (systolische druk of bovendruk);
- de minimale druk, wanneer de linker hartkamer in rust is, volledig ontspannen (diastolische druk of onderdruk).
De bloeddruk is zeer variabel over een periode van 24 uur. Zij is meestal laag ’s nachts en tijdens rustperiodes overdag. Zij stijgt al voor het ontwaken en vertoont min of meer belangrijke pieken tijdens de dagelijkse activiteiten.
Wat is het nut van bloeddrukmeting thuis?
Het kost je in feite weinig tijd en moeite, maar het kan een heel positief effect hebben op je gezondheid als je vroegtijdig een hoge bloeddruk opmerkt. Thuis je bloeddruk meten zorgt er volgens onderzoek ook voor dat de waardes betrouwbaarder zijn (mits je een goede bloeddrukmeter hebt) dan bij de dokter, omdat de stress en nervositeit van een medische afspraak de bloeddruk kan doen stijgen.
Hoe meet je juist je bloeddruk?
Het is natuurlijk belangrijk dat je je bloeddruk op de juiste manier meet zodat je een correcte meting verkrijgt. Stelregel nummer 1 is dat je je bloeddruk best niet meet dadelijk nadat je bv koffie gedronken hebt, een sigaret opgestoken hebt of de trap op en af gelopen hebt. Er wordt aangeraden om in die gevallen minstens 30 minuten te wachten. Iets wat minder vanzelfsprekend lijkt is dat je best vooraleer je je bloeddruk meet naar toilet gaat (een volle blaas kan je bloeddruk verhogen), dat je geen tv mag kijken terwijl je je bloeddruk meet en dat je ook niet mag praten tijdens het meten.
Als je dit alles in acht neemt volg je de volgende stappen om tot een correcte meting te komen:
- Gebruik je niet-dominante arm (je linkerarm als je rechtshandig bent), tenzij je arts voorstelt om de andere arm te gebruiken.
- Ondersteun je onderarm door deze op een tafel te laten rusten met je ellenboog ter hoogte van je hart. (Ellenboog vormt op deze manier een hoek van 90°)
- Plaats de manchet van de monitor op je blote bovenarm, 2,5 cm boven de buiging van je ellenboog.
- Trek het uiteinde van de manchet zo strak dat slechts twee vingertoppen onder de bovenrand van de manchet passen.
- Ga met je voeten plat op de grond zitten en kruis je enkels niet, omdat dit de normale doorbloeding kan verstoren.
- Druk op de startknop van het apparaat en blijf dan stil tijdens de meting. De manchet wordt opgeblazen en langzaam leeggelopen. Wanneer de meting is voltooid, geeft de monitor je bloeddruk en hartslag weer op het digitale paneel.
- Wacht vijf minuten en herhaal de voorgaande stappen.
- Neem het gemiddelde van de twee metingen en noteer dit als meetwaarden.
Om te komen tot een goede basiswaarde is het aan te bevelen om twee keer per dag metingen te doen: ’s morgens en ’s avonds en dit gedurende meerdere dagen. Meestal is de bloeddruk het laagst wanneer je voor het eerst wakker wordt en stijgt deze in de late namiddag en in de avond.
Daarna kan je, afhankelijk van je bloeddrukdoel en de aanbeveling van je arts, deze minstens één of twee keer per week meten, evenals elke keer dat je bloeddruk plotseling kan veranderen, bijvoorbeeld als je je duizelig of licht in het hoofd voelt of plotseling hoofdpijn krijgt.
Wat is een normale bloeddruk?
In België worden bloeddrukwaarden van een bovendruk lager dan 140 mm Hg en onderdruk lager dan 90 Hg als normaal beschouwd. Hou hier wel rekening met het feit dat voor personen met bepaalde uitdagingen zoals bv diabetes, een nierziekte… ander waardes gebruikt worden.
Over het algemeen moet je je arts waarschuwen voor veranderingen buiten dit bereik die langer dan een paar dagen aanhouden, zelfs als je bloeddrukmedicatie gebruikt. Het controleren van je bloeddruk kan ook onthullen of je medicatie moet worden aangepast, of dat je deze op bepaalde tijden van de dag moet innemen.
Houd er rekening mee dat bepaald gedrag de bloeddruk kan beïnvloeden en je metingen kan veranderen. Voorbeelden zijn onder meer het drinken van te veel alcohol; overmatig gebruik van vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals ibuprofen … of het gebruik van decongestiva zoals pseudo-efedrine. Ook teveel natrium (zout) kan de bloeddruk doen stijgen.
Conclusie
Volg de instructies van bovenstaande tekst goed op om een accuraat beeld van je bloeddrukwaardes te bekomen. Bespreek deze resultaten steeds met je arts. Wanneer het je, ondanks onze adviezen, niet lukt om correcte metingen te bekomen, kan je hierover altijd raad vragen aan je arts of apotheker.
